آسم یک بیماری تنفسی شایع است که افراد زیادی را در سراسر جهان و در سنین مختلف گرفتار کرده است. در این مطلب از دکتر مهناز شکروی ، ابتدا می‌بینیم که آسم چیست و پس از بررسی علائم آسم تنفسی به راه‌های تشخیص و درمان این بیماری می‌پردازیم.تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید .
بیماری آسم چیست ؟
آسم بیماری مزمن راه های هوایی است. در فرد مبتلا به آسم، دیواره های داخلی راه های هوایی، که به نام برونش شناخته می شوند، به برخی از موادی که فرد استنشاق می کند بسیار حساس می شوند و دچار تورم و التهاب می شوند. این تورم و التهاب باعث حساس شدن راه های هوایی و افزایش حساسیت آن ها به واکنش های آلرژیک می شود. در واکنش آلرژیک، راه های هوایی متورم می شود و عضلات اطراف راه های هوایی و دستگاه تنفسی سفت می شوند و باعث محدود شدن راه های هوایی و تولید بیش از حد مخاط می شوند و ورود و خروج هوا در ریه ها را با مشکل مواجه می سازد.
این بیماری انواع مختلفی دارد و وجود شرایط گوناگون باعث ایجاد آسم و حملات حاد می‌شوند. این عارضه معمولاً در افرادی که آلرژی دارند بیشتر دیده می‌شود، اگرچه هر کسی می‌تواند در هر زمانی مبتلا به به این عارضه شود.
علائم آسم چیست؟
علائم آسم در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است حملات آسم به ندرت اتفاق بیافتند و علائم را فقط در زمان‌های خاص مانند هنگام ورزش کردن داشته باشید یا بالعکس با علائم مداوم مواجه شوید. معمولا علائم آسم در جوانان و افراد مسن عبارتند از:
تنگی نفس
احساس درد در قفسه سینه
خس خس سینه در هنگام بازدم که نشانه شایع آسم در کودکان است
مشکل خواب ناشی از تنگی نفس، سرفه یا خس خس سینه
حملات سرفه یا خس خس سینه که در اثر ابتلا به ویروس تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا بدتر می‌شوند
مشکل در صحبت کردن
خستگی
از نشانه‌هایی که احتمالاً آسم شما در حال بدتر شدن است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
علائم و نشانه‌های آسم بیشتر و آزار دهنده‌تر شده است
تنگی نفس شما بدتر شده است و نیاز به استفاده مکرر از دستگاه‌های استنشاقی برای تسکین سریع دارید
معمولا نوع آسم شما مشخص می‌کند که کدام علائم را تجربه کنید.
علل به‌وجودآمدن آسم
بسیاری از عوامل مختلف با افزایش خطر ابتلا به آسم مرتبط هستند، اگرچه یافتن یک علت منفرد و مستقیم اغلب دشوار است.
اگر سایر اعضای خانواده نیز آسم داشته باشند. به خصوص یکی از بستگان نزدیک، مانند والدین یا خواهر و برادر، احتمال آسم بیشتر است.
احتمال آسم در افرادی که سایر بیماری های آلرژیک مانند اگزما و رینیت (تب یونجه) دارند، بیشتر است.
شهرنشینی با افزایش شیوع آسم همراه است، احتمالاً به دلیل عوامل متعدد شیوه زندگی.
وقایع در اوایل زندگی بر ریه های در حال رشد تأثیر می گذارد و می تواند خطر ابتلا به آسم را افزایش دهد. این موارد شامل وزن کم هنگام تولد، نارس بودن، قرار گرفتن در معرض دود تنباکو و سایر منابع آلودگی هوا و همچنین عفونت های تنفسی ویروسی است.
همچنین تصور می‌شود قرار گرفتن در معرض طیف وسیعی از آلرژن‌ها و محرک‌های محیطی خطر ابتلا به آسم را افزایش می‌دهد، از جمله آلودگی هوای داخل و خارج از منزل، کنه‌های گرد و غبار خانگی، کپک‌ها، و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، دود یا گرد و غبار.
کودکان و بزرگسالانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسم هستند.
انواع آسم
علی رغم متفاوت بودن آسم در بزرگسالان و کودکان، در حال حاضر بر اساس مطالعات صورت گرفته آسم می تواند با توجه به علل خود به چند نوع آسم تقسیم شود که در ادامه می خوانید:
آسم بزرگسالان: آسم می تواند از هر سنی شروع شود، اما در افراد زیر ۴۰ سال شیوع بیشتری دارد.
آسم در کودکان: علائم ممکن است از یک قسمت به یک قسمت در یک کودک متفاوت باشد. علائم آسم در کودکان عبارت اند از:
-انرژی کمتری یا مکث برای گرفتن نفس در حین بازی دارند
-تنفس سریع یا کم عمق
-درد قفسه سینه یا احساس سفتی
-صدای سوت هنگام تنفس
-تنگی نفس
-سفت شدن عضلات گردن و قفسه سینه
-ضعف یا خستگی
آسم آلرژیک : مواردی که باعث آلرژی می شوند، مانند گرد و غبار، گرده گل و شوره حیوانات خانگی می توانند باعث حملات آسم شوند.
آسم غیر آلرژیک : این نوع آسم بر اثر هوای محیط ایجاد می شود. این آسم می تواند بر اثر گرمای تابستان یا سرمای زمستان بروز کند. همچنین ممکن است هنگام استرس یا سرماخوردگی خود را نشان دهد.
انقباض برونش ناشی از ورزش : ممکن است این را بنام آسم ناشی از ورزش نیز بشناسید. این نوع آسم در حین فعالیت بدنی اتفاق می افتد، به طوری که چند دقیقه پس از شروع ورزش متوجه علائم می شوید و ممکن است ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پس از توقف ادامه داشته باشند.
آسم شغلی : این نوع آسم معمولاً در افرادی که در اطراف بخارات شیمیایی، گرد و غبار یا سایر مواد تحریک کننده هوا کار می کنند، دیده می شود.
آسم ائوزینوفیل: این فرم شدید با سطح بالایی از گلبول های سفید خون به نام ائوزینوفیل مشخص می شود. این بیماری معمولاً بزرگسالان بین ۳۵ تا ۵۰ سال را درگیر می کند.
آسم ناشی از آسپرین: هنگام مصرف آسپرین، همراه با آبریزش بینی، عطسه، فشار سینوس و سرفه علائم آسم نیز دیده می شود.
آسم شبانه : علائم آسم در شب بدتر می شود.
درمان بیماری آسم
آسم قابل کنترل است، اما قابل درمان نیست! طبیعی نیست که علائم مکرری نظیر، مشکل در خواب یا مشکل در انجام کارها داشته باشید. مراقبت مناسب از این عارضه، از بروزعلائم و مراجعه به اورژانس و بیمارستان جلوگیری می‌کند. داروهای آسم یکی از اصلی ترین راه‌های درمان آن است. داروهای مورد استفاده به شرح زیر هستند:
داروهای ضد التهاب: این مهمترین داروها برای اکثر مبتلایان به این بیماری است. داروهای ضد التهاب، باعث کاهش تورم و تولید مخاط در مجاری هوایی می‌شوند. در نتیجه، راه‌های هوایی حساسیت کمتری از خود نشان می‌دهند و در مقابل محرک‌ها کمتر واکنش نشان می‌دهند. این داروها باید روزانه مصرف شوند و ممکن است لازم باشد برای چند هفته قبل از شروع و کنترل آسم مصرف شوند. داروهای ضد التهابی، منجر به بروزعلائم کمتر، جریان هوای بهتر، مجاری هوایی با حساسیت کمتر، آسیب کمتر در مجاری هوایی و حملات آسمی کمتر می‌شوند. مصرف هر روزه این داروها، موجب كنترل علائم یا جلوگیری از آن‌ها می‌شوند.
داروهای برونکودیلاتورها: این داروها باندهای عضلانی که در مجاری هوایی سفت می‌شوند را، شُل می‌کنند. این عمل، مجاری هوا را باز می‌کند و باعث می‌شود هوای بیشتری از داخل ریه‌ها خارج شود و تنفس بهبود یابد. برونکودیلاتلاتورها همچنین باعث پاک شدن مخاط از ریه‌ها می‌شوند. با باز شدن مجاری هوا، مخاط آزادانه حرکت می‌کند و فرد راحت‌تر سرفه می‌کند. در اشکال کوتاه مدت، برونکودیلاتیلاتورها با باز کردن سریع مجاری هوایی، علائم آسم را متوقف می‌کنند و جهت کنترل برخی از نشانه‌ها بسیار مفید هستند. این داروها در اشکال طولانی مدت، کنترل علائم بیماری را برعهده می‌گیرند و از بروز آن جلوگیری می‌کنند. داروهای آسم به روش‌های مختلفی قابل مصرف هستند. اسپره‌های تنفسی، با استفاده از استنشاق دوز اندازه گیری شده تنفس پودر خشک از طریق نبولایزر) یکی از راه‌های مصرف داروها است. داروهای خوراکی (قرص یا مایعاتی که قابل بلعیدن هستند) نیز ممکن است تجویز شوند.
بخش اصلی درمان، شامل پیگیری چگونگی عملکرد ریه‌ها می‌باشد. اینکه چه نظارت بر علائم وجود دارد، چگونه و چه موقع رخ می‌دهند و تا چه اندازه شدید هستند، بخش مهمی از توانایی کنترل این عارضه است.
اگر درمورد بیماری آسم سؤالی دارید، در بخش تماس با ما سؤال خود را مطرح کنید تا دکتر مهناز شکروی (داروساز) به سؤال شما پاسخ دهد.
